W stuletniej historii Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Akademii Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu jej mury opuściło ponad 90 uczestników Igrzysk Olimpijskich, w tym blisko 25 zdobywców medali. Absolwentami czy wykładowcami Uczelni była też grupa wybitnych trenerów, których podopieczni triumfowali i triumfują nadal na najwyższych rangą imprezach sportowych. Do 8 sierpnia br. przeżywalibyśmy olimpijskie emocje wraz z zawodnikami startującymi w Tokio, gdyby nie sytuacja epidemiologiczna na świecie. W oczekiwanie na przyszłoroczną imprezę powspominajmy.
Nasza Uczelnia największą liczbę sportowców wykształciła w lekkiej atletyce. Niedawno, 30 lipca wspominaliśmy 40 rocznicę zdobycia przez Władysława Kozakiewicza złotego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Moskwie w 1980 r. Uzyskanym wynikiem pobił ówczesny rekord świata. W tym samym konkursie Tadeusz Ślusarski zdobył medal srebrny, a cztery lata wcześniej, na igrzyskach w Montrealu, wywalczył medal złoty. Wyjątkowych emocji dostarczały również sukcesy Bronisława Malinowskiego (bieg z przeszkodami), Władysława Komara (pchnięcie kulą), Lucyny Langer-Kałek (bieg przez płotki) czy Ryszarda Katusa (dziesięciobój).
Studenci i absolwenci poznańskiej AWF stanowili o sile także polskiej reprezentacji w wioślarstwie. Dwukrotny złoty medalista olimpijski z Sydney w 2000 r. i Aten w 2004 r. Tomasz Kucharski, brązowa medalistka z Londynu Julia Michalska-Płotkowiak w 2012 r., złota medalistka z Rio de Janeiro Natalia Madaj-Smolińska w 2016 r. Na Igrzyskach Olimpijskich startował także dr Jarosław Janowski, pracownik naukowy Zakładu Teorii Sportu AWF Poznań. – Idąc pierwszy raz do klubu, po długich namowach kolegów, nie przypuszczałem, że sport stanie się moim sposobem na życie. Uprawianie wioślarstwa rozpocząłem w wieku 17 lat, więc bardzo późno. Jednak po 9 latach treningu udało mi się zakwalifikować na Igrzyska Olimpijskie w Barcelonie (1992). Startując na osadzie z partnerami z różnych klubów zająłem 11. miejsce w konkurencji czwórek podwójnych. Wynik nie należy do najwyższych, jednak udział w igrzyskach jest marzeniem wielu sportowców, które mi udało się zrealizować – opowiada dr Janowski.
Poznańską AWF kończyli także reprezentanci takich dyscyplin jak kajakarstwo, hokej na trawie, jeździectwo, zapasy, szermierka, koszykówka, piłka nożna, łyżwiarstwo szybkie. Program studiów Uczelni uzupełniał ich trening fizyczny wiedzą naukową.
– Z perspektywy lat uważam, że udział w Igrzyskach był możliwy dzięki skupieniu się na celu i właściwemu treningowi, ale także studiom na poznańskiej AWF – podkreśla dr Janowski. – To udział w zajęciach teoretycznych pozwolił mi na świadomą realizację planu treningowego i wprowadzanie autorskich poprawek. Szczególną wagę przykładałem do udziału w zajęciach „praktycznych” (metodycznych) z różnych dyscyplin, które stanowiły dla mnie dodatkowy trening wszechstronny, co pozwoliło mi na znaczące podniesienie sprawności ogólnej, bazy dla specjalizacji wioślarskiej – dodaje dr Jarosław Janowski.
Poznańska myśl szkoleniowa
Mistrzowie olimpijscy, zdobywcy medali, olimpijczycy, wielokrotni reprezentanci Polski na Mistrzostwach Świata i Europy to podopieczni wybitnych trenerów, którzy ukończyli naszą Akademię, a później także w niej pracowali. Trenerzy lekkiej atletyki: dr Janusz Jackowski, dr Czesław Cybulski, Bogusław Wolwowicz czy Tadeusz Osik, wioślarstwa: Marcin Witkowski, Aleksander Wojciechowski, kajakarstwa: Tomasz Kryk, Michał Brzuchalski, pływania: Jacek Miciul, Werner Urbański, a także piłki ręcznej, żeglarstwa, chodu sportowego, hokeja na trawie, szermierki, gimnastyki sportowej tworzyli i wciąż tworzą historię i przyszłe sukcesy polskiego sportu.
Tak udział w Igrzyskach wspomina absolwent AWF, trener złotych medalistów IO w wioślarstwie w czwórce podwójnej, Aleksander Wojciechowski: – Niewątpliwie najważniejszym wspomnieniem związanym z Igrzyskami jest złoty medal z Igrzysk w Pekinie w 2008 roku, ale też pierwsze moje Igrzyska. Do kadry narodowej wszedłem jako trener klubowy. Rozwijałem się razem z zawodnikami, razem stopniowo dochodziliśmy do najwyższych wyników. To, co jeszcze wyróżnia Igrzyska w Pekinie, to fakt, że startowaliśmy już w nich z pozycji faworyta. Wpływa to na rodzaj emocji, chociaż emocje były i na jednych, i na drugich Igrzyskach – dodaje trener.
Sukcesy trenerów i olimpijczyków z AWF Poznań upamiętniają dwie galerie zdjęć w budynku głównym AWF Poznań. Otwarcie wystawy zdjęć trenerów w 2016 roku było okazją do ich spotkania się w murach Uczelni.
Akademickie kariery Olimpijczyków i ich trenerów
W historii naszej Akademii zapisali się Olimpijczycy, którzy po zakończeniu kariery sportowej, sprawowali ważne funkcje w strukturach Uczelni. Nie sposób wymienić wszystkich. Dla przykładu: sprinter Zdobysław Stawczyk – uczestnik Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach – pełnił funkcję kierownika Zakładu Lekkiej Atletyki, kierownika Katedry Teorii i Metodyki Sportów Indywidualnych, dyrektora Instytutu Wychowania Fizycznego i Sportu, dziekana Wydziału Wychowania Fizycznego oraz rektora Akademii w latach 1987-19901. Eugeniusz Wachowski – dyskobol, wielokrotny reprezentant Polski, trener kadry narodowej i kadry olimpijskiej – sprawował funkcje kierownika Zakładu Teorii Sportu oraz Katedry Teorii i Metodyki Sportu, dziekana Wydziału Wychowania Fizycznego oraz prorektora ds. dydaktyki. Z jego inicjatywy w latach 1973-1974 powstało zakładowe laboratorium badawcze, wyposażone w nowoczesną aparaturę pomiarowo-badawczą, stosowaną w analizie dynamicznych czynności ruchowych wykonywanych przez człowieka2. Na uwagę zasługuje także osoba prof. Wojciecha Lipońskiego – olimpijczyka z Tokio (1964). Profesor związał się z poznańską AWF w 1991 r. Doprowadził do powstania Pracowni, a następnie Zakładu Etnologii Sportu i Olimpizmu, w których pełnił funkcję kierownika. W latach 1991-2012 był redaktorem naczelnym uczelnianego czasopisma „Studies in Physical Culture and Tourism”3.
Prestiż płynący z Igrzysk
Igrzyska Olimpijskie są najważniejszym świętem całego sportowego świata.
– Udział w Igrzyskach jest wyjątkowym przeżyciem i doświadczeniem każdego sportowca. Nikt nie jedzie tam na wycieczkę. Każdy start jest zawsze walką o wygraną. Niestety te wyjątkowe chwile często powodują ogromny stres i zawodnik nie jest w stanie nad nim zapanować. Nawet najlepsi nie wytrzymują napięcia i nie udaje się im zrealizować planów, zdobyć medalu, a co przed startem wydaje się tylko formalnością – podkreśla dr Jarosław Janowski.
Czy podejście do Igrzysk zmieniło się na przestrzeni lat? Trener Wojciechowski kontynuuje 20-letnią karierę szkoleniowca, co pozwala mu obserwować młodych zawodników.
– Młodzi sportowcy Igrzyska traktują inaczej w dwóch aspektach. W porównaniu do innych dużych imprez, system kwalifikacji częściej motywuje ich do lepszej pracy. W odniesieniu natomiast do ich rówieśników sprzed kilku lat, zauważalny jest wpływ ogólnych zmian geopolitycznej, aktualnych możliwości dostępnych dla młodych ludzi na postrzeganie Igrzysk. Kiedyś już sam wyjazd na nie był nobilitujący. Teraz ważne są medale i jak najlepsze wyniki. Są świadomi, że to one dają prestiż i realnie wypływają na ich życie – ocenia trener Wojciechowski.
Igrzyska Olimpijskie Tokio 2020 – po pierwszym w historii przesunięciu terminu – odbędą się między 23 lipca i 8 sierpnia 2021 r.
1 T. Jurek, M. Łuczak. I. Wyszowska, Uniwersytet Poznański (1919-2019). Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu w latach 1950-2019, wyd. Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 85.
2 Ibid., s. 421.
3 Ibid., s. 402.